Psychotherapie

Wat is Psychotherapie

Het beroep psychotherapeut is één van de beroepen in de gezondheidszorg waarvan de registratie bij wet (Wet BIG; Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg) geregeld is. De wet BIG regelt onder meer de bevoegdheid om een beroep in de individuele gezondheidszorg te mogen uitoefenen en stelt specifieke opleidingseisen.

De psychotherapeut is een specialist die zich specifiek richt op de psychotherapeutische behandeling van de doorgaans al langer dan een half jaar bestaande, complexere en meer in de persoonlijkheid van de cliënt gewortelde problematiek die op meerdere levensgebieden tot uiting komt (relatie, werk, vrienden).
De psychotherapeut hanteert verschillende methodieken, kan persoonsgericht maar ook klachtgericht werken en heeft oog voor zowel het individu als het betrokken systeem van gezin, groep of bedrijf. 

Alleen wie voldoet aan de wettelijke opleidingseisen kan zich laten inschrijven in het register. En alleen wie in het register is ingeschreven, mag de beroepstitel ‘psychotherapeut’ voeren. De overheid beheert het register van psychotherapeuten.
Na de opleiding moet een psychotherapeut nog regelmatig bijscholen om de registratie te kunnen blijven behouden. Sommige psychotherapeuten zijn tevens arts/psychiater en mogen vanuit die registratie medicijnen voorschrijven.
Bekende psychotherapeuten zijn onder andere: Albert Ellis, Aaron Beck, Jeffrey Young en Sigmund Freud.
Psychotherapeuten BIG hebben zich verenigd in de NVP (Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie) (www.psychotherapie.nl) 

Psychotherapie vraagt veel van u. U zult u in de samenwerking met uw psychotherapeut geconfronteerd worden met uw gedrag, uw gedachten, uw gevoelens en hoe deze in interactie staan met uw omgeving. Dat kost veel energie en tijd.
Vaak roept het in het begin meer spanning bij u op, maar gaandeweg zult u merken dat het beter gaat.
U leert immers meer helpend denken en doen waardoor u zich psychisch en dikwijls daarmee gepaard gaand ook lichamelijk beter zult voelen.  

De psychotherapeut lost geen problemen voor u op, maar helpt u nare ervaringen anders te zien, pijnlijke gevoelens te verwerken of moeilijke situaties anders aan te pakken.

Problemen

Psychologenpraktijk Bonne Chance staat open voor jongeren (vanaf 18 jaar) en volwassenen met psychische problemen, zoals:

• angst- en paniekklachten
• depressieve klachten
• arbeid gerelateerde problemen (stress, burn-out, etc.)
• levensfaseproblematiek (bv. midlife)
• rouwverwerking
• persoonlijkheidsproblematiek (onzekerheid, negatief zelfbeeld,etc.)
• relatieproblematiek

Aanbod

Psychologenpraktijk Bonne Chance biedt uitsluitend wetenschappelijk bewezen effectieve klachtgerichte (in de Generalistische Basis GGZ/ GBGGZ) en
persoonsgerichte psychotherapie (in de Specialistische GGZ/ SGGZ),
individueel of systemisch (partnerrelatie gesprekken- en groepspsychotherapie). 

Als psychotherapeut werk ik overwegend en het liefst in de SGGZ.

Wij onderschrijven hierbij recente conclusies uit wetenschappelijk onderzoek die laten zien dat geen enkele psychotherapiemethode betere resultaten kan claimen dan andere (“Everybody have won, and all must have prizes”).
Wij werken dan ook graag met een integratie van methoden waarbij we in samenwerking met de cliënt onderzoeken in hoeverre een bepaalde benadering bijdraagt aan beter begrip van de klachten en welke methodieken kunnen bijdragen aan de beste behandeling, de GGZ multidisciplinaire behandelrichtlijnen, generieke modules en/of zorgstandaarden hierbij zoveel mogelijk in acht nemend (D. Bouman, 2010). In de GGZ richtlijnen staan aanbevelingen voor het geven van de best mogelijke zorg aan een cliënt. De verantwoordelijkheid is in handen van de Landelijke Stuurgroep Multidisciplinaire Richtlijnontwikkeling in de GGZ en het Trimbos-instituut.

Ons aanbod betreft psychotherapie met in principe persoonlijke face-to-face contacten bij ons in de spreekkamer omdat we sterk geloven in de kracht van persoonlijk contact voor het ontwikkelen van een therapeutische relatie tussen cliënt(systeem) en therapeut. Uiteraard behoren online sessies (op indicatie) ook tot de mogelijkheden.

Op de website Thuisarts.nl kunt u verdere informatie vinden over uw psychische klachten, diagnose en de best passende behandeling voor u.

E-health/internettherapie: 
Binnen behandelingen maken we in overleg met de cliënt en op indicatie gebruik van programma’s binnen het E-health-platform Therapieland (www.therapieland.nl). Te denken valt aan programma’s als: Mindfulness, Zelfcompassie, Opkomen voor jezelf, Piekeren en Schematherapie. Door buiten de sessies een online programma te doorlopen, wordt het gemakkelijker patronen te doorbreken. Programma onderdelen bestaan uit het bekijken van filmpjes, opdrachten maken en (online of live) uitwisseling met de behandelaar.
Van de inzet van E-health wordt afgeweken (contra-indicaties) bij:
– onvoldoende motivatie of onmogelijkheid van de cliënt;
– ernstige psychiatrische problematiek (co morbiditeit); instabiliteit, crisisgevoeligheid.

In de Generalistische Basis GGZ/ GBGGZ:

Klachtgerichte,
overwegend kortdurende psychotherapie
(ongeveer 10-15, (twee)wekelijkse sessies, maximaal ongeveer 1 jaar):

-Cognitieve Gedragtherapie (CGT) volgens Beck bij angst- en stemmingsproblemen

Cognitieve Gedragstherapie gaat uit van de veronderstelling dat niet-helpende, irrationele gedachten leiden tot negatieve gevoelens en disfunctioneel gedrag zoals passief gedrag of vermijdingsgedrag.
De therapie richt zich op het onderzoeken en eventueel veranderen van ongewenste gedachten, gevoelens en ongewenst gedrag. Er wordt veel gewerkt met praktische oefeningen die een cliënt ook in de directe omgeving leert toepassen.
Cognitieve Gedragstherapie komt uit veel wetenschappelijk onderzoek als ‘bewezen effectief’ (evidence based) naar voren en is in de tot nu toe ontwikkelde multidisciplinaire GGZ behandelrichtlijnen voor de meeste problemen de behandeling van eerste keuze.

Ik ben als psychotherapeut gespecialiseerd in de toepassing van CGT als vorm van psychotherapie en daarom belangstellend lid van de Vereniging voor Gedragstherapie en Cognitieve therapie (VGCt).
(www.VGCt.nl)

-Eye Movement Desensitisation and Reprocessing (EMDR)

EMDR is een effectief bewezen behandelmethode bij nare ervaringen (doorgaans als onderdeel van uw totale psychotherapie, gedurende bij voorkeur wekelijkse sessies). 
Het is in 1989 door Francine Shapiro ontwikkeld om traumatische gebeurtenissen te verwerken. Inmiddels is er steeds meer wetenschappelijke ondersteuning dat EMDR ook goed ingezet kan worden bij andere problemen en klachten, zoals bijvoorbeeld angststoornissen, de gevolgen van meervoudige traumatisering en chronische pijn. Ook wanneer iemand last heeft van een negatief zelfbeeld kan EMDR als onderdeel van een behandeling worden toegepast.

EMDR is een krachtige procedure om nare herinneringen te verwerken. Het doel is dat u aan de bijbehorende gebeurtenissen kunt denken zonder overstuur te raken. Voorwaarde voor EMDR is dat u beelden heeft van de nare herinneringen en dat de daarbij behorende gevoelens toegankelijk zijn.

Hoe EMDR precies in zijn werk gaat, kunt u verder lezen op: (http://www.emdr.nl)

Ik ben belangstellend lid van de Vereniging voor EMDR (VEN) (www.EMDR.nl)

-Mindfulness Based Cognitive Therapy (MBCT)

Bij diverse angst- en stemmingsklachten. Doorgaans wordt gewerkt met enkele elementen uit de MBCT als onderdeel van uw totale psychotherapie. Jon Kabat-Zinn is de grondlegger van de beoefening van mindfulness.

Mindfulness betekent zich bewust zijn van de ervaring van moment tot moment zonder oordeel. Of “zijn in het hier en nu”. Door mindfulness meer en meer te integreren in je leven, kun je beter omgaan met klachten en je persoonlijke kwaliteiten verder ontwikkelen. Op het internet is veel over mindfulness te vinden. Op de pagina ’tips’ van deze website verwijs ik naar andere websites die ik wat dit betreft vaak raadpleeg en noem ik ook interessante boeken waardoor u zichzelf verder kunt ontwikkelen op dit gebied.

In de Specialistische GGZ (SGGZ):

Persoonsgerichte behandelingen,
overwegend langer durende en geïntegreerde psychotherapie
(ongeveer 25-50, (twee)wekelijkse sessies, ongeveer 1-2 jaar, op indicatie langer):

-Schemagerichte cognitieve therapie (SFT) volgens Young bij persoonlijkheidsproblematiek
Schematherapie is een therapeutische benadering waarin elementen uit cognitieve, gedragstherapeutische en psychodynamische modellen, hechtings- en Gestalt modellen met elkaar worden gecombineerd. De therapie heeft als doel oude, disfunctionele schema’s bij mensen te onderkennen en te doorbreken. Deze vormen vaak een belemmering in het gezond functioneren van een persoon met allerlei gevolgen zoals psychische stoornissen, inadequate communicatie en binding met de omgeving. In het therapieproces worden diverse oefeningen gedaan. Hierbij is de therapeutische relatie erg belangrijk.
De therapie wordt tegenwoordig gezien als een effectieve behandeling voor een breed scala van psychische problemen.

Zie ook de pagina “Tips” van deze website om over deze behandelmethode verder te lezen.

Ik heb me binnen mijn opleidingstraject tot belangstellend lid van de vereniging van cognitief gedragstherapeuten gespecialiseerd in SFT bij individuen en in groepsverband. 
Tevens ben ik opgeleid in toepassing van cliëntgerichte psychotherapie (individueel) en gedrag veranderende gezins-, relatie- en groepstherapie.

-Affectfobie Therapie (AFT)

Affectfobietherapie gaat verder dan alleen inzicht.
Als psychotherapeut werk ik graag met deze methode, vandaar dat ik daarover hier meer informatie geef:

Gevoelens geven energie en kleur aan ons leven, helpen om de juiste keuzes te maken, dicht bij anderen te zijn en grenzen te stellen als dat nodig is. Maar gevoelens kunnen ook beangstigend zijn, bijvoorbeeld als we vrezen overweldigd te worden door wat we ervaren, of geleerd hebben dat emoties er niet mogen zijn.

Dan kunnen we bang worden voor wat we voelen, en een zogenoemde emotie- of affectfobie ontwikkelen. We trekken ons terug, vervreemden van anderen, durven niet meer kwetsbaar te zijn en missen plezier in ons leven.

Doordat we onze gevoelens hebben weggestopt, verdwijnt ook onze spontaniteit, en kunnen we last krijgen van spanning, onrust, een moe, somber en uitgeput gevoel en vage lichamelijke klachten. We worden ontevreden over ons werk of onze relaties en durven ons daarin niet te laten gelden.

In zulke gevallen is een therapie die focust op de angst voor gevoelens behulpzaam. Affectfobietherapie (AFT) heeft als doel emoties weer toe te laten en te leren hanteren.

AFT is een integratieve psychotherapie voor de behandeling van met name angst, depressie en een aantal persoonlijkheidsstoornissen (Cluster C in de DSM 5).
McCullough, de grondlegger van AFT, gebruikte de gedragstherapeutische term ‘affectfobie’ om angst voor gevoel mee te typeren. De fobie is in dit geval dus geen angst voor iets buiten de persoon, zoals ruimtes of spinnen, maar een (onbewuste) angst voor verlangens en gevoelens binnen de persoon: een interne fobie.

De AFT-therapeut richt de therapie op zowel de innerlijke beleving (zoals een negatief zelfbeeld en gevoelens van verdriet, boosheid of plezier) als de interpersoonlijke elementen (zoals sociale vermijding). Zo kan hij/zij cliënten helpen zelfvertrouwen te ontwikkelen en meer in contact te komen met eigen gevoelens, om hen van daaruit aan te moedigen te experimenteren met nieuw gedrag.

AFT wordt aangeboden als individuele en als groepstherapie.

Het aantal zittingen voor AFT ligt niet bij voorbaat vast. Het streven is de behandeling zo kort mogelijk te laten zijn. Dit wordt bewerkstelligd door een actieve opstelling van de therapeut.

Voor wie?

AFT is een passende behandeling voor cliënten die in staat zijn tot reflectie op hun belevingswereld en gemotiveerd zijn om hun patronen te onderzoeken en met hun problemen aan de slag te gaan, ook als dat pijnlijk is. Om van de therapie te profiteren, is het nodig dat je dagelijkse bezigheden hebt en contact onderhoudt met één of meer vertrouwde personen – maar dat hoeft natuurlijk niet allemaal probleemloos te verlopen.

AFT valt onder de Kortdurende Psychodynamische Psychotherapieën (KPD). Volgens de Multidisciplinaire richtlijn persoonlijkheidsstoornissen biedt KPD een werkzame behandeling voor cliënten met persoonlijkheidsstoornissen. Uit onderzoek blijkt dat cliënten met een depressieve of angststoornis en cliënten met een vermijdende, afhankelijke of dwangmatige persoonlijkheidsstoornis (cluster C in de DSM 5) kunnen profiteren van AFT.

AFT is niet passend bij problemen met middelengebruik of verslaving, psychotische klachten, ernstige lichamelijke ziekte, grote sociale en/of maatschappelijke problemen, problemen met impulsiviteit en heel kwetsbaar zelfgevoel.

AFT wordt vooral ingezet bij mensen met Cluster C-persoonlijkheidsstoornissen.  De cliënten hebben vaak last van terugkerende angsten, depressiviteit, een negatief zelfbeeld, perfectionisme, stellen zich te afhankelijk op of vermijden elke emotie. Uiteindelijk lopen ze vast in hun werk of relaties.

AFT wordt steeds meer toegepast als therapievorm. Het past goed in de huidige tijdsgeest.
Klachten ontstaan omdat het niet lukt zichzelf te uiten of relaties aan te gaan met anderen. Eigen behoeften en verlangens worden weggeveegd. Door gevoelens als boosheid steeds niet te durven uiten, ontstaan somberheidsklachten. De manier waarop men zich staande probeert te houden, werkt niet meer. Maar door de opgedane leerervaring als kind zijn deze cliënten niet in staat het anders aan te pakken of te angstig om het op een andere manier te proberen.

Je hebt een duidelijke focus waar je aan werkt, je begint met het kijken naar de kern van het probleem en werkt samen met de cliënt naar een duidelijk doel toe. In het begin van de behandeling formuleren we een focus die aansluit bij de bewuste beleving van je klachten en problemen. Dat kan bijvoorbeeld een steeds terugkerend conflict zijn in contact met anderen of dat je anderen moeilijk vertrouwt en het contact niet aangaat of dat je problemen bij verlies en rouwverwerking ervaart. Het doel van AFT is in eerste instantie om je bewuster te worden van hoe je zelf bent, in een relatie met een ander, dat je anders kan denken en voelen dan de ander en dat dit oké is. Vervolgens leer je gevoelens te beleven en te uiten in het dagelijks leven.

Veel therapievormen zijn gericht op inzicht en welke gevoelens cliënten hebben weggestopt. Maar vaak blijft het daarbij en ontbreekt het vervolg: wat de cliënt hier vervolgens mee kan doen. Bij AFT is dit nou juist een enorm belangrijk onderdeel van de behandeling. Mensen zijn vaak met je begaan, je hoeft je niet te schamen voor emoties en het uiting geven aan deze emoties kan zelfs opluchten. Dat doe je veel bij AFT: cliënten in laten zien dat hoe mensen naar hen kijken vriendelijker is dan hoe ze naar zichzelf kijken. Doordat de ander vriendelijker naar je kijkt, leer je met een andere blik naar jezelf te kijken.

Wetenschappelijke evidentie

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat AFT een positief resultaat oplevert. Vooral mensen met angst- en depressieve klachten en mensen met ontwijkende en afhankelijke persoonlijkheidsproblematiek (Cluster C in de DSM 5) hebben er baat bij. Het helpt goed bij mensen die emotionele confrontaties uit de weg gaan. Het helpt hen om zichzelf beter te begrijpen en minder vermijdend te zijn. 

De effectiviteit van Kortdurende Psychodynamische Psychotherapieën is in een groot aantal meta-reviews aangetoond.

Schematherapie versus Affectfobie Therapie, bijt dat elkaar?

Ook schematherapie wordt steeds vaker ingezet bij Cluster C-cliënten. Schematherapie en AFT kunnen prima naast elkaar bestaan. Er is ook best een overlap, bij beide therapievormen werkt men experiëntieel. AFT is meer gericht op de relatie. Hoe staat iemand ten opzichte van zichzelf? Hoe je naar jezelf kijkt, heeft veel invloed op hoe je denkt dat een ander naar je kijkt. Als je heel negatief naar jezelf kijkt, verwacht je dat de ander je ook zal veroordelen. Hoe is dat ontstaan? Hoe kun je dat veranderen? Beide therapievormen kunnen helpend zijn, de ene cliënt zal zich prettiger voelen bij Schematherapie, de ander bij AFT.

(Een samenvatting vanuit RINO Zuid, Eindhoven, door:
Marieke van de Wouw, Psycholoog-Psychotherapeut,
Psychologenpraktijk Bonne Chance)